Por la Tierra – Er bij zijn is alles

Zachtjes, bijna verlegen klinken de eerste akkoorden van de gitaar. Allesbehalve zachtjes klinkt de eerste inzet van de flamencozanger: “Mijn ziel is in rouw, mijn vertrouwen in de mensheid vervaagt”. De uithaal van de zanger klinkt als een vraag. Zijn melodie speelt met majeur en mineur alsof alles ten goede, maar ook ten kwade kan keren.

Dan de inzet van het koor in het Requiem, Dales descanso eterna in het Spaans. Aan het geestesoog ontvouwt zich een tafereel van heiligenbeelden in een processie die in gestaag tempo aan de toeschouwer voorbijtrekken. Klanken die voor onze Nederlandsche oortjes even wat vriendelijker overkomen. En toch zijn daar af en toe die vreemde, bijtende dissonanten die niet in ons klankidioom
passen. Waar luisteren we naar?

In ‘Dies Irae’ wordt het duidelijk; het is kiezen of delen. In dit Requiem wordt niet een persoon ten grave gedragen, maar als we niet uitkijken onze aarde. Ingewikkelde ritmische patronen in zang en
slagwerk. Gebruik van de hele-toons-toonladder in de dalende lijnen van het koor, leidend naar……? De solo’s vormen een betoog, een cri du coeur: “waar zijn we in godsnaam mee bezig, wat doen we
onze aarde aan?”.
‘Recordare’ klinkt melancholisch, breekbaar, het koor vraagt om verlossing op de dag des oordeels. Zijn we daar al zo dichtbij?

De echte aard van flamenco is, denk ik, het meest hoorbaar in Confutatis en Lacrymosa. De flamenco-zang komt recht uit het hart, iedere noot ontstaat spontaan. Alleen de slotnoot ligt min of meer vast, want daar moet het koor op in kunnen zetten. Maar verder is de zanger volledig vrij en laat zich leiden door de emotie die de tekst op dat moment bij hem of haar oproept. Dat maakt dat iedere kras op de stem, zucht of snik op dat moment uniek en oprecht is. Er is op dat moment sprake van een persoonlijke verhouding van de solist tot de tekst, juist dat maakt dat hun zang door merg en been gaat.

Een opname is niks, er bij zijn alles!
Het grote vuurwerk zit toch in de delen met koor, met ‘Sanctus’ als hoogtepunt. Het koor is vooral klankbord: een moment vormen zij het commentaar, dan weer plaatsen hun harmonieën de tekst in een emotioneel kader. ’Cordero de Dios’ is daar een bijzonder mooi voorbeeld van.

En het kinderkoor? L’Esperanza!

(Marisa)

Hieronder een audio impressie van het stuk.